Een centrale objectenregistratie is een onderwerp dat gemeenten en andere overheden voor grote uitdagingen stelt. Hoe zorg je ervoor dat de informatie over objecten in de buitenruimte eenduidig en eenvoudig te registreren is, uitwisselbaar is, en makkelijk te beheren? Hoe vermijd je informatieverlies in de levenscyclus van objecten van ontwerp naar realisatie tot en met beheer? En hoe beweeg je mee met de snel toenemende stroom aan digitale gegevens, veranderingen in het ICT-werkveld. Bijvoorbeeld als gevolg van de Samenhangende Objecten Registratie (SOR) en de Omgevingswet, de energietransitie, enzovoort.
Met het oog op deze thema’s schreven de gemeenten Almelo en Utrecht gezamenlijk een gedetailleerde marktconsultatie uit. Sweco was een van de partijen die hierop reageerde. Dit stuk biedt niet alleen een beknopt overzicht van de belangrijkste vragen en de door ons voorgestelde oplossingen. Het geeft ook inzicht in hoe wij bij Sweco onze visie op een centrale objectenregistratie praktisch willen realiseren. Zowel voor de korte, als de langere termijn.
De marktconsultatie
Toen de marktconsultatie bekend werd gemaakt, leefde bij Sweco het idee dat de focus op IMBOR en de toepassing daarvan lag. Bij nadere bestudering bleken meer het geometriebeheer en het onderhoud van de vaste kenmerken van objecten het hoofdthema te zijn. De marktconsultatie was gedetailleerd van opzet en de onderwerpen liepen uiteen van het vereffenen van waterpasnetwerken, StUF-Geo berichtenverkeer, BIM-modellen, API’s, autorisatiemechanismes tot Linked data.
De feitelijke probleemstellingen
Op veel van de in de marktconsultatie genoemde onderwerpen zouden wij nog veel dieper in kunnen gaan, dan wij gedaan hebben. Maar om de ons inziens belangrijkste rode draad uit de marktconsultatie te halen, hebben wij de volgende centrale probleemstellingen centraal gesteld in onze reactie:
- De benodigde informatie over objecten in de buitenruimte is onvoldoende eenduidig en eenvoudig te registreren, uit te wisselen en te beheren.
- Minder zichtbaar, maar wel aanwezig, is het informatieverlies tijdens de levenscyclus van een object. Objectinformatie die eerder al aanwezig is, kan niet eenvoudig vastgehouden en doorgegeven worden.
- De huidige informatiesystemen zijn niet ingericht op de snelgroeiende stroom aan digitale gegevens en de veranderingen in het ICT-werkveld. Denk aan de Omgevingswet, SOR, energietransitie, enzovoort.
- De data over objecten is niet altijd op orde qua nauwkeurigheid, actualiteit, volledigheid en juistheid.
Onze reactie
Wij vinden het essentieel dat een uiteindelijke oplossing zal bestaan uit meerdere kleinere en behapbare onderdelen die op gestandaardiseerde wijze met elkaar kunnen communiceren. Door onderdelen te groot te maken lopen we een groter risico op mislukken. Daarnaast moeten alle onderdelen leveranciersonafhankelijk zijn en gebaseerd op de Common Ground principes van VNG.
Tegelijkertijd zijn wij ervan overtuigd dat op dit moment nog geen enkele marktpartij een oplossing kan leveren die aan bovenstaande definities en aan alle wensen en eisen van de opstellers van de marktconsultatie voldoet. Dit komt onder andere omdat er simpelweg te veel afhankelijkheden zijn met externe ontwikkelingen, die nog niet afgerond of volwassen zijn.
Wel ziet Sweco volop mogelijkheden om de ontwikkeling verder vorm te geven. Stapsgewijs kunnen we gezamenlijk mensen, standaarden, software en processen in samenhang het juiste laten doen. Samen met diverse gebruikers van onze software zijn we al stappen aan het nemen. De ervaring die wij hiermee opdoen, stellen wij graag ter beschikking voor verdere kennisontwikkeling. Voorbeelden uit de praktijk zijn onder andere de GeoWeb BIM dataroom bij Rijkswaterstaat en de 3D-toepassingen in dg DIALOG BGT.
Een realistisch ontwikkeltraject
Met het oog op zo’n participerende en flexibele ontwikkeling zetten we een aantal belangrijke punten op een rij, die voor ons essentieel zijn:
Kleine stappen
Sweco heeft voorgesteld om de gewenste oplossing in kleinere en afzonderlijk af te bakenen onderdelen op te splitsen. Elk onderdeel moet dan een duidelijk begin- en eindpunt hebben. En de mogelijkheid bieden om aan te sluiten op het grote geheel. Dit om de kans op slagen te vergroten.
Samenhang BOR en BGT als belangrijke basis
Sweco zet natuurlijk haar bestaande producten Obsurv en dg DIALOG BGT in en zal ervoor zorgen dat deze ook zonder StUF-Geo en met API’s beter en intensiever gaan samenwerken. Dit door bijvoorbeeld de vaste gegevens die nu alleen in Obsurv onderhouden kunnen worden, ook direct in dg DIALOG BGT te kunnen opvoeren en muteren. Denk dan bijvoorbeeld bij een ‘boom’ aan stamdiameter, hoogte, type, soort, jaar van aanleg, etc. Daarmee zal een deel van het databeheer ‘uitbesteed’ kunnen worden aan BGT-beheer. Of dit inderdaad een breed gedragen wens is bij ons klanten gaan we onderzoeken.
SOR
In onze reactie hebben we ook aangegeven dat wij het essentieel vinden dat de oplossing van het geschetste probleem naadloos past op de ontwikkelingen van de SOR. En dat zaken in de juiste volgorde opgepakt moeten worden. Het is lastig voor leveranciers om details te gaan invullen als de hoofdlijn nog niet duidelijk is. Oftewel, met een beetje beeldspraak: het is lastig om een huis te bouwen als de fundering nog op de tekentafel ligt.
Integraal gebruik én gebruik
Het is nu al mogelijk om integraal BGT- en BOR-gegevens te gebruiken. Dat kan via databasetechnieken, webservices en in toenemende mate via API’s. Op middellange termijn zal dat uitgebreid of vervangen worden door Linked data. In ons beeld blijven er wel aparte deelapplicaties bestaan. Elk met hun eigen focus op specifieke processen, eigen databases en uitgebreid met een gestandaardiseerde en gecontroleerde mogelijkheid van toegang, gebruik en wijzigen van die niet-eigen data.
Op weg naar een centrale objectenregistratie
Naast bovenstaande aandachtspunten zullen er gaandeweg nog tal van andere aandachtspunten opduiken. Maar als de weg naar een centrale objectenregistratie stapsgewijs wordt ingezet, gebaseerd is op bewezen standaarden, als er behapbare en beheersbare componenten worden toegepast, en als het werkproces voldoende flexibel wordt ingericht, dan leidt dit tot de volgende gewenste situatie:
- Een integrale, uniforme en objectgerichte registratie van objecten in de buitenruimte
- Data op orde en voorkomen van informatieverlies
- Informatie eenvoudig kunnen delen en gebruiken
- Een schaalbare oplossing die flexibel en configureerbaar is en die zo goed mogelijk met veranderingen kan mee bewegen
Onze oproep
Een marktconsultatie kost de inschrijvers vaak veel tijd en inspanning. Maar het kan zaken ook opnieuw duidelijk maken. Zo is het voor ons helder dat de samenwerking tussen de huidige BOR- en BGT-applicaties enerzijds en de betrokken medewerkers anderzijds een aandachtspunt is en blijft. In de ontwikkeling van de SOR is nu veel aandacht voor Gebouwen (BGT, BAG en WOZ), maar de relatie met BOR is nog onderbelicht. Deze marktconsultatie brengt daar mogelijk verandering in. Wij hopen dat beleidsmakers beide zaken in samenhang en niet apart oppakken. BOR is een te belangrijk onderdeel van de gegevenshuishouding van een organisatie om te negeren in de SOR, ondanks dat het geen basisregistratie is.
Meer weten?
Er hebben 8 partijen (of combinaties van partijen) ingeschreven op de marktconsultatie. De gemeenten Almelo en Utrecht gaan alle opgeleverde documenten en presentaties samenvatten en de resultaten publiceren. Op basis van die resultaten worden vervolgstappen bepaald.
Wil jij in de tussentijd meer weten of meedenken met Sweco over de ontwikkeling van een centrale objectenregistratie? Of een van de vele deelaspecten? Of ben je nieuwsgierig naar de genoemde voorbeelden van Datarooms en/of 3D-toepassingen? Aarzel dan zeker niet om gewoon contact op te nemen met een van onze adviseurs.
